Συνοπτική παρουσίαση
Ο γενικός στόχος του έργου PRO.D.I.G.Y είναι να προωθήσει τη χρήση και την υιοθέτηση λύσεων AR/VR στους φορείς πρώτης απόκρισης και στις εταιρείες για την παροχή βοήθειας στα άτομα με αναπηρία κατά τη διάρκεια έκτακτων περιστατικών στο χώρο εργασίας, προκειμένου να αυξηθεί η ασφάλειά τους. Εκτός από τον γενικό στόχο, το παρόν έγγραφο αποτελεί ένα εκτενές μεθοδολογικό πλαίσιο για την υποστήριξη της ομάδας-στόχου στην επίτευξη της ένταξης της αναπηρίας στην απόκρισή τους στα σχέδια απόκρισης σε έκτακτη ανάγκη. Ειδικότερα, το μεθοδολογικό πλαίσιο θα βοηθήσει την ομάδα-στόχο που θα το ακολουθήσει, να σχεδιάσει όλες τις δραστηριότητες σχεδιασμού που απαιτούνται για την επικαιροποίηση και την ενίσχυση του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης ώστε να συμπεριλάβει τα άτομα με αναπηρία. Αυτό περιλαμβάνει μια σειρά από βήματα που απαιτούνται για μια επιτυχημένη στρατηγική.
Εισαγωγή
Οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον χώρο εργασίας μπορεί να προκληθούν αναπάντεχα και χωρίς προειδοποίηση, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να εκκενώσουν γρήγορα έναν χώρο ή να λάβουν γρήγορες αποφάσεις για να προστατευτούν. Για τα εκατομμύρια άτομα με αναπηρία, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον χώρο εργασίας αποτελούν πραγματική πρόκληση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα άτομα με αναπηρία δεν συμπεριλαμβάνονται με ουσιαστικό τρόπο όταν οι εταιρείες σχεδιάζουν τα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. Η συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία στην αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης στον χώρο εργασίας είναι απαραίτητη για την ασφάλειά τους και την υλοποίηση των εργασιακών τους δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων μέσω της καταπολέμησης των διακρίσεων και της δημιουργίας ίσων ευκαιριών. Στο πλαίσιο αυτό, το έργο PRO.D.I.G.Y. στοχεύει στην εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία στην διαχείριση έκτακτων αναγκών μέσω της χρήσης ασκήσεων εικονικής πραγματικότητας.
Η αποκτηθείσα εκπαίδευση ετοιμότητας σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης θα παρέχει στα άτομα και τις εταιρείες τρόπους προετοιμασίας και προστασίας κατά τη διάρκεια απροσδόκητων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στο χώρο εργασίας.
Εκτός από τον γενικό στόχο, το πρώτο αποτέλεσμα του έργου συνιστά το παρόν μεθοδολογικό πλαίσιο για την υποστήριξη της ομάδας-στόχου ώστε να επιτύχει τη συμπερίληψη της αναπηρίας στα σχέδια αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. Ειδικότερα, στη συγκεκριμένη μεθοδολογία ετοιμότητας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στον χώρο εργασίας παρέχεται ένα μεθοδολογικό πλαίσιο βήμα προς βήμα για την προώθηση του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης στον χώρο εργασίας με την ένταξη της αναπηρίας.
Όροι και ορισμοί
συλλογή
έγγραφα και αντικείμενα υπό την επιμέλεια αρχείου, βιβλιοθήκης ή μουσείων ανεξαρτήτως μορφής
διαχείριση έκτακτης ανάγκης
συνολική προσέγγιση πρόληψης και διαχείρισης των έκτακτων καταστάσεων
Σημείωση 1 στην καταχώριση: Σε γενικές γραμμές, η διαχείριση έκτακτης ανάγκης χρησιμοποιεί μια προσέγγιση διαχείρισης κινδύνου για την πρόληψη, την ετοιμότητα, την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από δυνητικά αποσταθεροποιητικά και/ή διαταρακτικά γεγονότα.
[ΠΗΓΉ:ISO 22300:2018, 3.78]
ετοιμότητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης
μέτρα και δράσεις που λαμβάνονται εκ των προτέρων για τον μετριασμό των επιπτώσεων πιθανών καταστροφικών γεγονότων
Σημείωση 1 στην καταχώριση: Αυτό περιλαμβάνει την εκπόνηση σχεδίου αντιμετώπισης καταστροφών.[ΠΗΓΉ:EN 15898:2011, 3.4.6]
αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης
άμεση φάση μετά από ένα συμβάν, η οποία συνίσταται στην απόκτηση ελέγχου, στον περιορισμό της έκτασης της έκτακτης ανάγκης και στην ελαχιστοποίηση περαιτέρω ζημιών.
κίνδυνος
πηγή δυνητικής βλάβης
Σημείωση 1 στην καταχώριση: Κίνδυνος μπορεί να είναι πηγή κινδύνου.
[ΠΗΓΗ:ISO Guide 73:2009, 3.5.1.4]
αντιμετώπιση περιστατικών
ενέργειες που αναλαμβάνονται προκειμένου να σταματήσουν τα αίτια ενός επικείμενου κινδύνου ή/και να μετριαστούν οι συνέπειες δυνητικά αποσταθεροποιητικών ή διαταρακτικών γεγονότων και να επανέλθει η κατάσταση σε κανονική κατάσταση
Σημείωση 1 στην καταχώριση: Η αντιμετώπιση περιστατικών αποτελεί μέρος της διαδικασίας διαχείρισης έκτακτης ανάγκης.
[ΠΗΓΉ:ISO 22300:2018, 3.115]
φάση πριν από την πρόσκρουση
φάση προειδοποίησης
ανάκτηση
αποκατάσταση και βελτίωση, κατά περίπτωση, των λειτουργιών, των εγκαταστάσεων, των συλλογών (3.3), των μέσων διαβίωσης ή των συνθηκών διαβίωσης των πληγέντων οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για τη μείωση των παραγόντων κινδύνου
[ΠΗΓΗ:ISO 22300:2018, 3.187, τροποποιημένο – Προστέθηκε ο όρος “συλλογές”.]
αναθεώρηση
δραστηριότητα που αναλαμβάνεται για τον προσδιορισμό της καταλληλότητας, της επάρκειας και της αποτελεσματικότητας ενός θέματος για την επίτευξη των καθορισμένων στόχων
[ΠΗΓΗ:ISO Guide 73:2009, 3.8.2.2]
κίνδυνος
επίδραση της αβεβαιότητας στους στόχους
Σημείωση 1 στην καταχώριση: Μια επίδραση είναι μια απόκλιση από το αναμενόμενο – θετική ή/και αρνητική.
Σημείωση 2 στην καταχώριση: Οι στόχοι μπορεί να έχουν διαφορετικές πτυχές (όπως οικονομικοί, στόχοι υγείας και ασφάλειας και περιβαλλοντικοί στόχοι) και να εφαρμόζονται σε διαφορετικά επίπεδα (όπως στρατηγικό, σε επίπεδο οργανισμού, έργου, προϊόντος και διαδικασίας).
Σημείωση 3 στην καταχώριση: Κίνδυνος χαρακτηρίζεται συχνά με αναφορά σε πιθανά γεγονότα και συνέπειες ή σε συνδυασμό αυτών.
Σημείωση 4 στην καταχώριση: Ο κίνδυνος εκφράζεται συχνά με τον συνδυασμό των συνεπειών ενός γεγονότος (συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στις συνθήκες) και της σχετικής πιθανότητας εμφάνισης.
Σημείωση 5 στην καταχώριση: Η αβεβαιότητα είναι η κατάσταση, έστω και μερικής, ανεπάρκειας πληροφοριών που σχετίζονται με, την κατανόηση ή τη γνώση ενός γεγονότος, της συνέπειας ή της πιθανότητάς του.[ΠΗΓΗ:ISO Guide 73:2009, 1.1]
αξιολόγηση κινδύνων
συνολική διαδικασία εντοπισμού, ανάλυσης και αξιολόγησης των κινδύνων
[ΠΗΓΗ:ISO Guide 73:2009, 3.4.1]
διαχείριση κινδύνων
συντονισμένες δραστηριότητες για την καθοδήγηση και τον έλεγχο ενός οργανισμού όσον αφορά τον κίνδυνο
[ΠΗΓΗ:ISO Guide 73:2009, 2.1.1]
3.16
σχέδιο διαχείρισης κινδύνων
σύστημα εντός του πλαισίου διαχείρισης κινδύνων που καθορίζει την προσέγγιση, τα στοιχεία διαχείρισης και τους πόρους που πρέπει να εφαρμόζονται για τη διαχείριση των κινδύνων
[ΠΗΓΗ:ISO Guide 73:2009, 2.1.3]
ειδοποίηση
μέρος της δημόσιας προειδοποίησης (3.183) που παρέχει βασικές πληροφορίες (3.116) σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο (3.166) σχετικά με τις αποφάσεις και τις ενέργειες που είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης (3.77)
ετοιμότητα
δραστηριότητες , προγράμματα και συστήματα που αναπτύσσονται και εφαρμόζονται πριν από ένα συμβάν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη και την ενίσχυση της πρόληψης, της προστασίας από, του μετριασμού, της αντιμετώπισης και της αποκατάστασης από διαταραχές, καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή καταστροφές
πρόληψη
μέτρα που επιτρέπουν σε έναν οργανισμό (3.158) να αποφύγει, να αποκλείσει ή να περιορίσει τον αντίκτυπο (3.107) ενός ανεπιθύμητου γεγονότος (3.268) ή μιας πιθανής διαταραχής (3.70)
ιεραρχημένη δραστηριότητα
δραστηριότητα (3.1) στην οποία δίνεται προτεραιότητα μετά από ένα συμβάν (3.111) για τον μετριασμό των επιπτώσεων (3.107)
Σημείωση 1 στην καταχώριση: Οι όροι που χρησιμοποιούνται συνήθως για να περιγράψουν αυτές τις δραστηριότητες περιλαμβάνουν κρίσιμες, ουσιώδεις, ζωτικής σημασίας, επείγουσες και βασικές.
κρίση
ασταθής κατάσταση που συνεπάγεται επικείμενη απότομη ή σημαντική αλλαγή που απαιτεί επείγουσα προσοχή και δράση για την προστασία της ζωής, των περιουσιακών στοιχείων (3.10), της περιουσίας ή του περιβάλλοντος.
3.60
διαχείριση κρίσεων
Ολιστική διαχείριση (3.135), διαδικασία (3.180) που προσδιορίζει τις πιθανές επιπτώσεις (3.107) που απειλούν έναν οργανισμό (3.158) και παρέχει ένα πλαίσιο για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας (3.192), με την ικανότητα για αποτελεσματική αντίδραση που διασφαλίζει τα συμφέροντα των βασικών ενδιαφερόμενων μερών του οργανισμού (3.124), τη φήμη, το εμπορικό σήμα και τις δραστηριότητες που δημιουργούν αξία (3.1), καθώς και την αποτελεσματική αποκατάσταση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων.
ομάδα διαχείρισης κρίσεων
ομάδα ατόμων λειτουργικά υπεύθυνων για την καθοδήγηση της ανάπτυξης και εκτέλεσης του σχεδίου απόκρισης και επιχειρησιακής συνέχειας (3.49), την κήρυξη μιας κατάστασης επιχειρησιακής διαταραχής (3.70) ή έκτακτης ανάγκης (3.77)/κρίσης (3.59) και την παροχή κατευθύνσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αποκατάστασης (3.187) (3.180), τόσο πριν όσο και μετά το περιστατικό διαταραχής (3.111).
Σημείωση 1 στην εγγραφή: Η ομάδα διαχείρισης κρίσεων (3.61) μπορεί να περιλαμβάνει άτομα από τον οργανισμό (3.158), καθώς και άτομα που ανταποκρίνονται άμεσα και πρώτοι και ενδιαφερόμενα μέρη (3.124).
άσκηση
διαδικασία (3.180) για την εκπαίδευση, την αξιολόγηση, την εξάσκηση και τη βελτίωση της απόδοσης (3.167) σε έναν οργανισμό (3.158)
Σημείωση 1 στην εγγραφή: Οι ασκήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επικύρωση πολιτικών, σχεδίων, διαδικασιών (3.179), εκπαίδευσης (3.265), εξοπλισμού και δια-οργανωτικών συμφωνιών, την αποσαφήνιση και εκπαίδευση του προσωπικού (3.169) σε ρόλους και αρμοδιότητες, τη βελτίωση του δια-οργανωτικού συντονισμού (3.52) και των επικοινωνιών, τον εντοπισμό κενών σε πόρους (3.193), τη βελτίωση της ατομικής απόδοσης και τον εντοπισμό ευκαιριών για βελτίωση, καθώς και μια ελεγχόμενη ευκαιρία για εξάσκηση στον αυτοσχεδιασμό.
Βιβλιογραφία
AlertMedia. (2022, 21 Οκτωβρίου). 6 βήματα για τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. https://www.alertmedia.com/blog/emergency-response-plan/
Michałowska M., Stankiewicz D., Danielak W. (2015). Zarządzanie sytuacją kryzysową w przedsiębiorstwie. http://ptezg.pl/Files/files/zn2/danielak.pdf
Peoplesafe. (2022, 29 Νοεμβρίου). Σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης στο χώρο εργασίας. https://peoplesafe.co.uk/blogs/emergency-planning-in-the-workplace/
Έτοιμη εκστρατεία. (n.d.). Σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης. https://www.ready.gov/business/implementation/emergency
Ομάδα κατάρτισης δεξιοτήτων. (n.d.). How to Develop a Company Emergency Plan. https://www.skillstg.co.uk/blog/how-to-develop-company-emergency-plan/
Bending, R., και Eden, R. J. (1984). UK Energy: Δομή, προοπτικές και πολιτικές. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Lillywhite, B., Wolbring, G. (2022) Διαχείριση έκτακτης ανάγκης και καταστροφών, ετοιμότητα και σχεδιασμός (EDMPP) και το “κοινωνικό”: Μια ανασκόπηση της εμβέλειας. Βιωσιμότητα. 14, 13519. https://doi.org/10.3390/su142013519.
Kailes, J. I. (2005). Γιατί και πώς να συμπεριλάβετε τα άτομα με αναπηρίες στη διαδικασία σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης;. Lawrence, KS: University of Kansas, Research and Training Center on Independent Living.
Φροντίδα. (2011). Σχεδιασμός ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης (EPP). Ανακτήθηκε από https://wwwcareemergencytoolkit.org/wp-content/uploads/2017/03/37_1.pdf.
Chojnicki J., Jaroszewicz G., ABC BHP. Informator dla pracodawców, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 2010.
Hansen A., Bezpieczeństwo i higiena pracy, WSiP, Warszawa 1997
Karczewski J.T., System zarządzania bezpieczeństwem pracy, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr oddk, Gdańsk 2000
Krause M., Podstawy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie, Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy, Katowice 2006
Pawłowska Z., Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, [w:] Koradecka D. (red.), Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy, Wydawnictwo CIOP, Warszawa 2000
Rabenda A., Elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy [w:] Kowal E., Zarządzanie warunkami pracy, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2008
- Hollnagel, J.E. Paries, D.D. Woods, J. Wreathall, Resilience Engineering: in Practice. A Guidebook, Ashgate, Farnham 2011.
https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:22300:ed-2:v1:en