e-Course-Poland

Wprowadzenie  Witamy w module 7 naszego kursu szkoleniowego, poświęconym wykorzystaniu wirtualnej rzeczywistości (VR) i rozszerzonej rzeczywistości (AR) w kontekście przygotowania na sytuacje kryzysowe. W tym module zagłębimy się w dynamiczny świat technologii VR i AR oraz ich znaczący wpływ na poprawę szkoleń, przygotowania i reagowania w sytuacjach kryzysowych. Przyjrzymy się podstawowym zasadom i elementom technologii rzeczywistości wirtualnej, historycznej ewolucji VR i potencjalnym korzyściom wykorzystania aplikacji VR/AR w przygotowaniu na sytuacje kryzysowe. Technologie VR i AR oferują immersyjne i angażujące doświadczenia szkoleniowe, które mogą znacząco poprawić możliwości reagowania w sytuacjach kryzysowych. Dzięki wykorzystaniu tych innowacyjnych narzędzi możemy pielęgnować optymizm co do przyszłości przygotowania na sytuacje awaryjne, jednocześnie promując równy dostęp i uczestnictwo dla wszystkich osób, w tym osób z niepełnosprawnościami.  Dołącz do nas w tej podróży, podczas której odkryjemy potencjał technologii VR/AR w zakresie zrewolucjonizowania szkoleń i reagowania w sytuacjach kryzysowych, wspierając bardziej inkluzywne i skuteczne podejście do przygotowania.  Podmoduł 7.1. Wprowadzenie do rzeczywistości wirtualnej (VR)  Historyczna ewolucja rzeczywistości wirtualnej (VR) Technologia wirtualnej rzeczywistości (VR) przeszła fascynującą ewolucję, której początki sięgają kilkudziesięciu lat wstecz. Koncepcja immersyjnych, symulowanych środowisk rozbudziła wyobraźnię badaczy, programistów i entuzjastów, co doprowadziło do znaczącego postępu technologii VR. Przyjrzyjmy się kluczowym etapom historycznej ewolucji VR:  Wczesne koncepcje (lata 50. i 60. XX wieku):  Początki VR sięgają lat 50. i 60. XX wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze urządzenia symulacyjne i wyświetlacze stereoskopowe. Pionierzy tacy jak Morton Heilig opracowali koncepcję doświadczeń immersyjnych dzięki wynalazkom takim jak Sensorama (1962), która oferowała symulacje wielozmysłowe. Sensorama integrowała wzrok, dźwięk, zapach i ruch, aby zanurzyć użytkowników w żywym, realistycznym doświadczeniu popołudnia w Nowym Jorku. Mimo pionierskiej koncepcji wizjonerskie pomysły Heiliga nie uzyskały niezbędnego wsparcia finansowego na dalszy rozwój technologiczny. Jego symulator Sensorama zapowiadał dzisiejsze osiągnięcia w dziedzinie rzeczywistości wirtualnej, podkreślając potrzebę bardziej kompleksowych doświadczeń sensorycznych. Zainspirowani pracą Heiliga, badacze badają wyświetlacze węchowe, czego przykładem jest system Ishida Lab dostarczający zapachy na podstawie treści wyświetlanych na ekranie, a także innowacje, takie jak aromaty smartfonów Scentee. Choć nie oddają one w pełni immersyjnej wizji Heiliga.  Narodziny nowoczesnej rzeczywistości wirtualnej (lata 70. i 80. XX wieku):  W latach 70. i 80. XX wieku pojawiły się środowiska wirtualne generowane komputerowo. „Miecz Damoklesa” (1968) Ivana Sutherlanda położył podwaliny pod wyświetlacze zakładane na głowę (HMD). Miecz Damoklesa zawierał nieporęczny mechanizm obsługujący podstawowe oprogramowanie, który wisiał nad głową użytkownika.  Śledząc ruchy użytkownika, to pionierskie urządzenie renderowało środowiska szkieletowe (wireframe) z perspektywy użytkownika, prezentując potencjał immersyjnego doświadczenia wirtualnego. Podczas gdy „Videoplace” Myrona Kruegera (1975) eksplorowało interaktywne przestrzenie wirtualne. „Videoplace” składa się z dwóch połączonych ze sobą pomieszczeń, w których uczestnicy mogą wchodzić ze sobą w interakcje w czasie rzeczywistym, niezależnie od odległości fizycznej. Po wejściu uczestnicy widzą swój obraz na żywo wyświetlany obok innych osób w odległej lokalizacji. Mogą manipulować swoim obrazem, poruszając ciałem, dostosowując rozmiar, obrót i kolor, a także wchodzić w interakcję z wirtualnymi obiektami w przestrzeni współdzielonej.  Renesans VR (lata 90. XX wieku):  Lata 90. były ważnym okresem dla rozwoju technologii VR. Firmy takie jak VPL Research, założona przez Jarona Laniera, wprowadziły komercyjne systemy VR. Dzięki Nintendo Virtual Boy (1995) gry VR stały się dostępne dla szerszej publiczności, mimo pewnych ograniczeń.  Epoka współczesna (lata 2000–2010):  W latach 2000. nastąpił udoskonalenie sprzętu i oprogramowania, które przyspieszyło rozwój wirtualnej rzeczywistości. Takie innowacje jak Oculus Rift (2012) i HTC Vive (2016) zrewolucjonizowały konsumencką wirtualną rzeczywistość, oferując wysokiej jakości wrażenia i precyzyjne śledzenie ruchu.  Rysunek 5: Oculus Rift (2012) – źródło  Powszechne przyjęcie (lata 2010–obecnie): W ciągu ostatniej dekady technologia VR stała się bardziej dostępna i zintegrowana z różnymi branżami. Zastosowania obejmują gry, rozrywkę, opiekę zdrowotną, edukację i szkolenia biznesowe. Firmy takie jak Oculus (przejęty przez Facebooka) i Sony przyczyniły się do upowszechnienia VR.  Aktualne innowacje i perspektywy: Obecnie VR nadal ewoluuje dzięki postępom w technologii wyświetlania, dotykowym sprzężeniu zwrotnym i łączności bezprzewodowej. Samodzielne gogle VR i technologie rozszerzonej rzeczywistości (AR) kształtują przyszłość immersyjnych doświadczeń, zacierając granice między rzeczywistością wirtualną a fizyczną.  Historia ewolucji VR pokazuje, że była to droga pełna innowacji, eksperymentów i udoskonaleń. W miarę rozwoju technologii wirtualna rzeczywistość obiecuje zmienić sposób, w jaki wchodzimy w interakcje z treściami cyfrowymi, współpracujemy na odległość i angażujemy się w symulowane środowiska w coraz bardziej immersyjny sposób.  Podstawowe zasady i pojęcia Aby rozpocząć podróż do świata VR, konieczne jest zrozumienie podstawowych zasad i koncepcji definiujących tę rewolucyjną technologię. Rzeczywistość wirtualna to generowana komputerowo symulacja trójwymiarowego środowiska, z którym można wchodzić w interakcję w sposób pozornie rzeczywisty lub fizyczny, za pomocą specjalnego sprzętu elektronicznego, takiego jak gogle z ekranem lub rękawice wyposażone w czujniki.  Kluczowe zasady VR opierają się na immersji, obecności i interakcji. Immersja odnosi się do uczucia całkowitego zanurzenia w wirtualnym środowisku, oderwania od świata fizycznego. Obecność oznacza poczucie faktycznej obecności w przestrzeni wirtualnej, często wywoływane przez realistyczne bodźce wizualne i słuchowe. Interakcja to umiejętność korzystania z obiektów i manipulowania nimi w środowisku wirtualnym, co daje poczucie sprawstwa i kontroli.  Komponenty techniczne i funkcjonalności technologii VR: Techniczne komponenty VR obejmują zarówno elementy sprzętowe, jak i programowe. Podstawowy sprzęt obejmuje zakładane na głowę wyświetlacze (HMD), które nosi się jak gogle i które zapewniają wizualne i słuchowe informacje zwrotne, urządzenia sterujące lub urządzenia wejściowe do interakcji oraz czujniki do śledzenia ruchu i położenia w przestrzeni wirtualnej.  Jeśli chodzi o oprogramowanie, VR opiera się na zaawansowanych silnikach renderujących, które tworzą realistyczne wizualizacje, systemach śledzących, które dokładnie monitorują ruchy użytkownika, oraz systemach interakcji, które umożliwiają użytkownikom płynne manipulowanie obiektami wirtualnymi. Komponenty te harmonijnie ze sobą współpracują, zapewniając fascynujące i immersyjne doświadczenie VR. Przy poznawaniu technologii rzeczywistości wirtualnej (VR) kluczowe znaczenie ma zrozumienie narzędzi programowych i platform, które umożliwiają tworzenie immersyjnych doświadczeń. Przyjrzyjmy się bliżej narzędziom programowym powszechnie stosowanym w aplikacjach VR, zwracając szczególną uwagę na te, które są istotne w kontekście przygotowania na sytuacje awaryjne i scenariuszy szkoleniowych.  Narzędzia programowe do tworzenia i interakcji VR  Unity3D: Unity to powszechnie używany silnik gier, który obsługuje tworzenie gier VR na wielu platformach, w tym Oculus Rift, HTC Vive i PlayStation VR. Oferuje zestaw solidnych narzędzi do tworzenia interaktywnych środowisk VR, łączących realistyczną fizykę, animacje i interakcje użytkownika. Intuicyjny interfejs i obszerna dokumentacja Unity sprawiają, że jest to

Wprowadzenie Moduł 6 zatytułowany „Rozwiązania technologiczne w zarządzaniu kryzysowym”, ma na celu zapoznanie uczestników z różnymi osiągnięciami technologicznymi i ich zastosowaniami w celu zwiększenia przygotowania na sytuacje kryzysowe i wysiłków podejmowanych w odpowiedzi na nie. Uczestnicy zgłębią takie tematy, jak wykorzystanie zaawansowanych systemów komunikacyjnych, integracja najnowocześniejszych technologii w reagowaniu na katastrofy i usuwania ich skutków, efektywne zarządzanie danymi i techniki ich analizy w sytuacjach kryzysowych oraz badanie innowacyjnych rozwiązań mających na celu zwiększenie ogólnej skuteczności zarządzania kryzysowego. Zasoby szkoleniowe dla modułu 6 obejmują angażujące materiały online, takie jak prezentacje, podręczniki, quizy i ćwiczenia praktyczne oparte na środowisku wirtualnej rzeczywistości.  Podmoduł 6.1: Systemy łączności awaryjnej Skuteczna komunikacja jest niezbędna podczas sytuacji kryzysowych do rozpowszechniania niezbędnych informacji i instrukcji dla społeczeństwa. Niniejszy rozdział wprowadza pojęcie systemów łączności awaryjnej i podkreśla ich kluczową rolę w przygotowania i reagowaniu na sytuacje kryzysowe. Analizuje różne rodzaje systemów łączności, od tradycyjnych metod nadawania, takich jak telewizja i radio, po nowoczesne platformy, takie jak bezprzewodowe systemy powiadamiania o sytuacjach awaryjnych i media społecznościowe. Choć każdy system ma swoje zalety, każdy z nich wiąże się również z wyzwaniami, dotyczącymi m.in. dostępności i niezawodności. Omówione zostały najlepsze praktyki wdrażania tych systemów oraz podkreślono znaczenie integracji, wielokanałowego podejścia i edukacji publicznej. W rozdziale tym, za pomocą studiów przypadków, zaprezentowano przykłady skutecznych strategii komunikacji w sytuacjach awaryjnych wdrożonych w rzeczywistych scenariuszach. Ponadto podkreślono znaczenie szkoleń i budowania potencjału personelu zajmującego się łącznością w sytuacjach kryzysowych oraz zapewnienia, że posiadają oni umiejętności i wiedzę niezbędne do skutecznego zarządzania komunikacją w czasie kryzysów.  Przegląd protokołów i standardów komunikacji w sytuacjach awaryjnych  Protokoły i standardy komunikacji w sytuacjach awaryjnych stanowią fundament, na którym opiera się skuteczne zarządzanie kryzysowe. W obliczu chaosu i pilności sytuacji kryzysowych ujednolicone ramy komunikacji są niezbędne, aby zapewnić płynną koordynację i działania reagowania pomiędzy wieloma agencjami, organizacjami i interesariuszami. Protokoły te ustanawiają wspólny język i strukturę przekazywania krytycznych informacji, umożliwiając interoperacyjność i kompatybilność między różnymi systemami i platformami.  Jednym z głównych przykładów takich protokołów jest Common Alerting Protocol (CAP), powszechnie akceptowany standard wymiany alertów i powiadomień o sytuacjach kryzysowych. CAP umożliwia organom zarządzania kryzysowego tworzenie i rozpowszechnianie alertów w formacie nadającym się do odczytu maszynowego, zwiększając wydajność i skuteczność systemów komunikacji. Dzięki wykorzystaniu CAP komunikaty kryzysowe mogą być płynnie rozpowszechniane w różnych kanałach komunikacji, w tym w mediach, na stronach internetowych, platformach mediów społecznościowych i aplikacjach mobilnych, zapewniając szeroki zasięg i dostępność dla populacji dotkniętej sytuacją kryzysową.  Podobnie, Emergency Alert System (EAS) odgrywa istotną rolę w komunikacji kryzysowej, ułatwiając nadawanie ostrzeżeń i alarmów za pośrednictwem radia, telewizji i innych kanałów medialnych. EAS zapewnia, że komunikaty alarmowe są szybko dostarczane do społeczeństwa, nawet w obszarach, w których tradycyjne kanały komunikacji mogą być zakłócone lub niedostępne. Wykorzystując szeroki zasięg i penetrację mediów nadawczych, EAS umożliwia władzom szybkie rozpowszechnianie krytycznych informacji wśród szerokiego grona odbiorców, pomagając złagodzić skutki katastrof i ratować życie.        SEND  WYŚLIJ  Zrozumienie i przestrzeganie tych protokołów jest niezwykle istotne, aby służby ratownicze i władze mogły skutecznie komunikować się ze sobą, a także ze społeczeństwem w czasie kryzysów. Postępując zgodnie z ustalonymi standardami i protokołami, respondenci mogą zapewnić terminowe i dokładne rozpowszechnianie krytycznych informacji, umożliwiając świadome podejmowanie decyzji i skoordynowane działania w zakresie reagowania. Ponadto przestrzeganie protokołów ułatwia interoperacyjność i współpracę między różnymi agencjami i jurysdykcjami, wspierając jednolite i spójne podejście do zarządzania kryzysowego. Zapewniając znormalizowane ramy komunikacji, protokoły te umożliwiają płynną koordynację, interoperacyjność i kompatybilność między różnymi systemami i platformami, ostatecznie poprawiając czas reakcji i ratując życie.  Technologie komunikacyjne wykorzystywane w scenariuszach awaryjnych  W obliczu sytuacji kryzysowych najważniejsza staje się potrzeba szybkich i niezawodnych kanałów komunikacji, które stanowią podstawę koordynacji działań reagowania i przekazywania najważniejszych informacji dotkniętej kryzysem ludności. Aby sprostać tym wyzwaniom, strategicznie wdrożono różnorodne technologie komunikacyjne, z których każda oferuje odrębne korzyści i możliwości dostosowane do wyjątkowych wymagań sytuacji kryzysowych.  Tradycyjne metody komunikacji, takie jak dwukierunkowe radiotelefony i telefony stacjonarne, pozostają niezbędnymi zasobami w scenariuszach awaryjnych, szczególnie w obszarach, w których infrastruktura może być zagrożona lub sieci komunikacyjne są zakłócone. Te niezawodne technologie zapewniają bezpośrednie i natychmiastowe kanały komunikacji dla służb ratowniczych w celu koordynowania działań ratowniczych, wymiany ważnych informacji i utrzymania świadomości sytuacyjnej w terenie.  Systemy komunikacji satelitarnej stają się niezbędnymi narzędziami, zwłaszcza w odległych lub niedostępnych regionach, gdzie infrastruktura naziemna jest ograniczona lub nie istnieje. Wykorzystując technologię satelitarną, służby ratunkowe mogą ustanowić solidne łącza komunikacyjne na duże odległości, pokonując bariery geograficzne i zapewniając łączność w najtrudniejszych warunkach. Komunikacja satelitarna umożliwia transmisję danych w czasie rzeczywistym, umożliwiając władzom monitorowanie zmieniającej się sytuacji, efektywne rozmieszczanie zasobów i koordynowanie wysiłków w zakresie reagowania na rozległych terytoriach.  W erze cyfrowej platformy internetowe stały się potężnymi narzędziami komunikacji w sytuacjach kryzysowych, oferując niezrównany zasięg i natychmiastowość w rozpowszechnianiu informacji wśród dotkniętych społeczności. Platformy mediów społecznościowych i aplikacje mobilne służą jako dynamiczne centra aktualizacji w czasie rzeczywistym, alertów awaryjnych i inicjatyw angażujących społeczność, umożliwiając władzom dotarcie do szerokiego grona odbiorców i uzyskanie informacji zwrotnych od społeczeństwa. Wykorzystując siłę mediów społecznościowych, służby ratunkowe mogą szybko rozpowszechniać aktualizacje sytuacyjne, powiadomienia o ewakuacji i instrukcje bezpieczeństwa, wspierając poczucie odporności społeczności i umożliwiając jednostkom podejmowanie proaktywnych działań w celu ochrony siebie i swoich bliskich.  Platformy internetowe ułatwiają dwukierunkową komunikację między służbami ratowniczymi a społeczeństwem, umożliwiając władzom gromadzenie danych wywiadowczych w czasie rzeczywistym, ocenę potrzeb dotkniętych populacji oraz zapewnienie terminowej pomocy i wsparcia. Wykorzystując crowdsourcing i obywatelskie inicjatywy raportowania, osoby reagujące w sytuacjach kryzysowych mogą wykorzystać zbiorową mądrość i zaradność społeczności, zwiększając ich możliwości reagowania oraz ogólną odporność w obliczu kryzysów.      Rysunek 2 – Źródło: Anthony Rice – www.linkedin.com/  AREA OF RESCUE ASSISTANCE  OBSZAR POMOCY RATUNKOWSKIEJ  Zróżnicowany wachlarz technologii komunikacyjnych wykorzystywanych w scenariuszach kryzysowych odzwierciedla dynamiczny i ewoluujący charakter zarządzania kryzysowego w czasach współczesnych. Wykorzystując możliwości tradycyjnych metod komunikacji, technologii satelitarnej i platform internetowych, służby ratownicze mogą tworzyć odporne sieci komunikacyjne, zwiększać świadomość sytuacyjną i umożliwiać społecznościom skuteczne reagowanie na katastrofy i usuwanie ich skutków.  Wspomagające technologie komunikacyjne dla osób z niepełnosprawnościami  Zapewnienie dostępności systemów komunikacji kryzysowej dla osób z niepełnosprawnościami ma kluczowe znaczenie dla inkluzywnego i skutecznego zarządzania kryzysowego. Wspomagające technologie komunikacyjne odgrywają istotną rolę w zaspokajaniu wyjątkowych potrzeb osób

Wprowadzenie  Ten innowacyjny i zindywidualizowany kurs doskonalenia wiedzy na temat wybranych dysfunkcji i stopni niepełnosprawności skierowany jest do osób odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe w organizacjach. Podniesienie świadomości na temat różnych rodzajów dysfunkcji ruchowych i stopni niepełnosprawności, wraz z promowaniem stosowania metod/technik i wskazówek przydatnych w przypadku ewakuacji, ma na celu pomóc osobom niepełnosprawnym ruchowo w szybkiej i bezpiecznej ewakuacji podczas sytuacji awaryjnej w miejscu pracy. Osoby odpowiedzialne za zarządzanie kryzysowe w organizacjach stają się coraz bardziej świadome i dostrzegają potrzebę rozwoju w zakresie zwiększania bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych. W tym przypadku istotna staje się potrzeba zwiększenia ich wiedzy na temat ograniczeń i możliwości poruszania się osób o różnym stopniu niepełnosprawności.  Podmoduł 5.1. Zdolności osób o różnym stopniu niepełnosprawności  Umiejętności, jakie osoby niepełnosprawne mogą zaoferować w miejscu pracy  Niepełnosprawność nie oznacza, że dana osoba nie jest w stanie wykonać określonego zadania lub pracy. Oznacza to jedynie, że zadanie lub praca wiąże się z wyzwaniami i że mogą mieć pewne ograniczenia w spełnianiu tego, czego się od nich oczekuje. Praca jest istotną częścią życia, interakcji społecznych i przetrwania. Ludzie chcą przebywać w środowiskach społecznych. Chcą czuć się pożądani i potrzebni oraz chcą być w czymś dobrzy. Osoby niepełnosprawne jeszcze bardziej chcą czuć się niezależne.  Osoby niepełnosprawne mają zdolności i umiejętności, aby rozwijać znaczącą karierę zawodową i mają takie same aspiracje. Osoby niepełnosprawne są jedynymi, które mogą zdefiniować swoje ograniczenia.   Obecnie pracodawcy mogą wybierać spośród setek CV na każde wolne stanowisko. Mogą być pracodawcy lub osoby niepełnosprawne poszukujące pracy, które uważają, że pracodawcy będą chcieli kogoś, kto jest mniej “kłopotliwy” i będzie mniej kosztowne, aby miejsce pracy było bardziej dostępne lub przyjazne dla osób niepełnosprawnych. Czasami podczas rozmów kwalifikacyjnych, z góry przyjęte opinie i możliwe bariery są już ustalone.   W osobie niepełnosprawnej wciąż pozostaje tak wiele zdolności, takich jak energia, samomotywacja i intelekt. Ich specyficzna niepełnosprawność mogła nauczyć ich niezwykłej cierpliwości i wytrwałości. Osoby z mniejszym stopniem niepełnosprawności są również znacznie bardziej niezależne i dobrze radzą sobie z rozwiązywaniem problemów. Posiadanie kogoś z tak pozytywnym spojrzeniem na życie i determinacją może inspirować cały zespół i organizację.  Życie z niepełnosprawnością nie jest łatwe. Czasami jest to również bariera, jeśli chodzi o część edukacyjną w firmach. Pracownicy czują się niekomfortowo i niezręcznie, nie wiedząc, jak postępować z niepełnosprawnymi członkami personelu.  Firmy powinny raczej skupić się na tym, co wnosi osoba “uzdolniona inaczej”. Mają one swój własny, unikalny zestaw umiejętności, które mogą zdziałać cuda i sprawić, że współpracownicy będą zmotywowani i zainspirowani.  Niepełnosprawność – charakterystyka  Niepełnosprawność zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia stanowi ograniczenie lub całkowity brak zdolności do podejmowania określonych decyzji dotyczących rodzaju aktywności, a także ograniczenie zdolności do uczestniczenia w różnych dziedzinach życia, wynikające z uszkodzenia lub upośledzenia funkcji organizmu.   Osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności narażone są na trudności w życiu codziennym, które mogą skutkować obniżeniem jakości ich życia i wpływać na szeroko rozumiany dobrostan społeczny tych osób. Osoby z niepełnosprawnością ruchową, sensoryczną czy intelektualną zazwyczaj nie mają możliwości pełnego uczestnictwa w życiu społecznym na równi z osobami sprawnymi, co może być wynikiem barier fizycznych, społecznych, edukacyjnych czy kulturowych, które wpływają na sposób postrzegania osób niepełnosprawnych w społeczeństwie, co może przyczyniać się do ich marginalizacji. Z jednej strony na pojęcie dobrostanu jednostki składa się szereg właściwości, które determinują stopień pomyślności jej życia, w tym doświadczanie określonych stanów psychicznych, takich jak radość czy spełnienie, a także możliwość zaspokajania swoich pragnień. Z drugiej strony zależy to od jednostki. Niektóre osoby niepełnosprawne są jednak w stanie prowadzić bogate życie społeczne i doświadczać radości i spełnienia. Zależy to również od tego, jak bardzo są zdeterminowani, aby uczestniczyć w życiu społecznym i jakie możliwości oferuje im lokalna społeczność (kluby, organizacje itp.).  Rodzaje niepełnosprawności   Istnieje kilka rodzajów niepełnosprawności: niepełnosprawność ruchowa niepełnosprawność sensoryczna – upośledzenie wzroku i słuchu Niepełnosprawność intelektualna niepełnosprawność psychiatryczna Inne – np. choroby neurologiczne, trudności w uczeniu się, choroby i stany przewlekłe Niepełnosprawność ruchowa Niepełnosprawność ruchowa odnosi się do upośledzeń, które wpływają na fizyczne funkcjonowanie danej osoby, w szczególności na jej zdolność do poruszania i kontrolowania mięśni. Niepełnosprawności te mogą być wrodzone lub nabyte i mogą wpływać na mobilność, koordynację, siłę i wytrzymałość danej osoby.  Typowe przykłady: Porażenie mózgowe, dystrofia mięśniowa, urazy rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane i amputacje.  Wyzwania: Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą mieć trudności z chodzeniem, siedzeniem, staniem lub manipulowaniem przedmiotami. Mogą polegać na urządzeniach wspomagających, takich jak wózki inwalidzkie, chodziki lub protezy, aby wspomóc ich ruch.  Strategie wsparcia: Dostępne środowiska z rampami, windami i automatycznymi drzwiami; korzystanie ze sprzętu adaptacyjnego; fizykoterapia i usługi rehabilitacyjne; oraz zapewnienie, że przestrzenie są zaprojektowane tak, aby pomieścić urządzenia ułatwiające poruszanie się.   Niepełnosprawność motoryczna i sensoryczna – Upośledzenie wzroku i słuchu  Niepełnosprawność sensoryczna wpływa na jeden lub więcej zmysłów: wzrok, słuch, dotyk, smak i węch. Dwa najczęstsze rodzaje niepełnosprawności sensorycznej to upośledzenie wzroku i słuchu.  Upośledzenie wzroku:  Definicja: Upośledzenia wzroku obejmują zarówno częściową utratę wzroku, jak i całkowitą ślepotę. Mogą one obejmować takie schorzenia jak zaćma, jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej i barwnikowe zapalenie siatkówki.  Wyzwania: Trudności w czytaniu, rozpoznawaniu twarzy, poruszaniu się po otoczeniu i wykonywaniu zadań wymagających ostrości widzenia.  Strategie wsparcia: Korzystanie z alfabetu Braille’a, czytników ekranu, urządzeń powiększających, psów przewodników, markerów dotykowych i dostarczanie materiałów o wysokim kontraście i dużym druku.  Upośledzenie słuchu:  Definicja: Upośledzenia słuchu wahają się od łagodnego ubytku słuchu do głębokiej głuchoty. Obejmują one takie stany, jak odbiorczy ubytek słuchu, przewodzeniowy ubytek słuchu i mieszany ubytek słuchu.  Wyzwania: Trudności w rozumieniu języka mówionego, śledzeniu rozmów, słyszeniu alarmów lub powiadomień oraz korzystaniu z multimediów audio.  Strategie wsparcia: Korzystanie z aparatów słuchowych, implantów ślimakowych, tłumaczy języka migowego, napisów i wizualnych systemów ostrzegawczych.  Niepełnosprawność intelektualna  Niepełnosprawność intelektualna charakteryzuje się znacznymi ograniczeniami zarówno w funkcjonowaniu intelektualnym (takim jak rozumowanie, uczenie się i rozwiązywanie problemów), jak i w zachowaniu adaptacyjnym, które obejmuje szereg codziennych umiejętności społecznych i praktycznych. Niepełnosprawność ta zazwyczaj pojawia się przed ukończeniem 18 roku życia.  Typowe przykłady: Zespół Downa, płodowe zaburzenia alkoholowe (FASD) i zespół łamliwego chromosomu X.  Wyzwania: Trudności w uczeniu się, rozumowaniu, rozwiązywaniu problemów i wykonywaniu codziennych zadań. Osoby mogą również doświadczać opóźnień w rozwoju językowym i społecznym.  Strategie wsparcia: Zindywidualizowane programy edukacyjne (IEP), szkolenia

Wprowadzenie Moduł 4, „Pomoc osobom z niepełnosprawnościami w sytuacjach kryzysowych”, dotyczy kluczowego aspektu zapewniania skutecznego wsparcia osobom z niepełnosprawnościami w sytuacjach kryzysowych. Jego celem jest wyposażenie uczestników w wiedzę i umiejętności potrzebne do skutecznej pomocy osobom z niepełnosprawnościami w sytuacjach awaryjnych, zwiększenie zdolności uczestników do zapewnienia kompleksowego wsparcia oraz zapewnienia bezpieczeństwa i dobrostanu osób z niepełnosprawnościami w sytuacjach awaryjnych, zapewnienie, że procedury ewakuacji awaryjnej w firmach są dostępne i dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, zwiększenie świadomości i zrozumienia wśród pracowników firmy w zakresie potrzeb i wyzwań stojących przed osobami z niepełnosprawnościami w sytuacjach awaryjnych, ustalenie najbardziej typowych barier utrudniających dostępność transportu w środowisku firmowym.  Podmoduł 4.1 Zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami pomocy w sytuacjach kryzysowych  Przykłady najczęstszych sytuacji awaryjnych, które mogą wystąpić w miejscu pracy:  Nagły wypadek  Opis  Pożar, wybuch  Pożary i wybuchy mogą być spowodowane różnymi przyczynami, w tym zwarciami elektrycznymi, łatwopalnymi cieczami lub nieprawidłowo zainstalowanym sprzętem. Mogą być one również spowodowane niebezpiecznymi chemikaliami lub innymi substancjami paliwowymi stosowanymi w procesach przemysłowych.  Incydenty zdrowotne  Problemy zdrowotne i urazy, takie jak kolizje, upadki, zatrucia lub poważne choroby, to kolejne częste sytuacje awaryjne w miejscu pracy. Takie sytuacje wymagają natychmiastowej pomocy medycznej i odpowiedniej reakcji.  Incydenty z użyciem przemocy  Przemoc w miejscu pracy, w tym przemoc werbalna, fizyczna lub emocjonalna, może prowadzić do poważnych zagrożeń dla bezpieczeństwa. Obejmuje to na przykład zastraszanie, ataki lub groźby ze strony pracowników, klientów lub innych osób.  Klęski żywiołowe  Klęski żywiołowe, takie jak trzęsienia ziemi, powodzie, burze, huragany i tornada mogą poważnie zagrozić bezpieczeństwu w miejscu pracy i pracowników  Awaria techniczna  Awaria sprzętu technicznego, takiego jak systemy elektryczne, sieci komputerowe, windy lub sprzęt ochrony środowiska, może spowodować przerwanie działalności i zagrozić bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników.  Zapewnienie pomocy osobom z niepełnosprawnościami w sytuacjach awaryjnych, które mogą wystąpić w miejscu pracy, powinno być określone w planie ewakuacji. Powinien on uwzględniać indywidualne potrzeby i możliwości każdej osoby z niepełnosprawnością. Dla niektórych osób z niepełnosprawnościami wygodne może być opracowanie indywidualnych planów ewakuacji, które uwzględniają ich indywidualne potrzeby i możliwości. Plany te powinny być regularnie aktualizowane i udostępniane odpowiednim osobom i zespołom ratowniczym. Ważne jest również, aby inni pracownicy byli wyposażeni w niezbędną wiedzę i umiejętności, aby zapewnić szybką i skuteczną pomoc w sytuacji awaryjnej.  Dla skutecznej ewakuacji ważne jest, aby mieć jasny plan ewakuacji priorytetowej i udogodnienia, które pozwolą osobom z niepełnosprawnościami na szybkie i bezpieczne opuszczenie budynku. Osoby z poważniejszymi niepełnosprawnościami, takie jak te, które nie mogą samodzielnie opuścić budynku, powinny być ewakuowane w pierwszej kolejności. Określenie priorytetu ewakuacji powinno opierać się na indywidualnych potrzebach osób z niepełnosprawnościami i być określone w planie ewakuacji.  Następnie plan ewakuacji musi być regularnie sprawdzany za pomocą ćwiczeń. Zaleca się regularne przeprowadzanie ćwiczeń ewakuacyjnych i symulacji sytuacji awaryjnych.  Częstotliwość ćwiczeń może być kwartalna, śródroczna lub raz w roku, w zależności od wielkości i złożoności organizacji, wymogów regulacyjnych i ryzyka operacyjnego. W szkoleniu powinni uczestniczyć wszyscy pracownicy i osoby odpowiedzialne za przeprowadzanie ewakuacji i udzielanie pomocy.  Kroki mające na celu zapewnienie pomocy osobom z niepełnosprawnościami w sytuacjach awaryjnych  Ocena ryzyka niepełnosprawności  Ocena ryzyka jest kluczowym elementem zapewnienia i utrzymania bezpieczeństwa i higieny pracy. Obejmuje to kilka podprocesów:  Wyszukiwanie ryzyka  Podejmowanie działań  Prowadzenie dokumentacji  Informowanie o ryzyku  Monitorowanie i kontrola  Zarządzanie ryzykiem umożliwia identyfikację i ocenę potencjalnie niebezpiecznych czynników, które mogą występować w miejscu pracy. Mówiąc prościej, jest to szczegółowe badanie całego miejsca pracy, na podstawie którego ujawniane są ryzyka mogące zagrażać pracownikom. Dlatego też, w przypadku wykrycia takich zagrożeń, bezwzględnie konieczne jest dokonanie oceny ich powagi, a następnie podjęcie działań mających na celu ich wyeliminowanie. Ważne jest, aby podchodzić do identyfikacji i oceny zagrożeń w miejscu pracy, w którym przebywają osoby z niepełnosprawnościami, z najwyższą starannością i ostrożnością, ponieważ nawet te czynniki, które mogą nie stanowić zagrożenia dla osób zdrowych, mogą być potencjalnie niebezpieczne dla takich osób z niepełnosprawnościami.  Zarządzanie ryzykiem musi uwzględniać organizację pracy oraz wszelkie zmiany lub modyfikacje środowiska pracy i sprzętu roboczego. Celem jest zminimalizowanie lub całkowite wyeliminowanie ryzyka i dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami. Należy również wziąć pod uwagę indywidualne różnice między pracownikami z niepełnosprawnościami, przeprowadzić indywidualną ocenę i znaleźć rodzaj pomocy, jakiej będą potrzebować w przypadku zagrożenia. Może to obejmować potrzebę osobistej pomocy, specjalnego sprzętu ewakuacyjnego lub dostosowania planów ewakuacji. Nie można myśleć, że wszystkie osoby z niepełnosprawnościami są takie same. Jest wręcz przeciwnie. Każda osoba z niepełnosprawnością wymaga innych środków i dostosowań w miejscu pracy. Dlatego ważne jest, aby:  ocenić i zidentyfikować grupę pracowników, którzy mogą być bardziej zagrożeni niż inni  oddzielnie oceniać potencjalne zagrożenia bezpieczeństwa, które dotyczą wyłącznie osób z niepełnosprawnościami  uwzględniać rodzaj i zakres niepełnosprawności oraz środowisko pracy  osobiście konsultować się bezpośrednio z pracownikami z niepełnosprawnościami w sprawach dotyczących warunków pracy i zagrożeń – oni wiedzą, czego potrzebują  skonsultować zarządzanie ryzykiem dla osób z niepełnosprawnościami z ekspertami w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii miejsca pracy, lekarzami, pracownikami ochrony zdrowia i specjalistami w zakresie zatrudniania osób z niepełnosprawnościami  dostosować pracę do osób z niepełnosprawnościami (dostosować godziny pracy, miejsce pracy, sprzęt, przepływ pracy itp.), a nie odwrotnie  Dostosowanie środowiska pracy  Dostosowanie schodów – pokrycie górnych krawędzi schodów jasną farbą lub dotykowymi paskami dla osób niewidomych. Upewnienie się, że w sytuacji awaryjnej działają również sygnały dźwiękowe dla niewidomych i świetlne dla niesłyszących. Drzwi powinny otwierać się automatycznie dzięki czujnikowi. Modyfikacja uchwytów, dzwonków i mechanizmów wejściowych w celu zapewnienia dostępności dla osób korzystających z wózków inwalidzkich jest również zdecydowanie korzystna. Wykładziny podłogowe powinny być antypoślizgowe i znajdować się na tym samym poziomie – bez barier.  Umieszczanie z niepełnosprawnościami pracowników z niepełnosprawnościami na łatwo dostępnych stanowiskach – najlepiej na parterze. Jeśli to możliwe, zaoferowanie im również pracy z domu. Dostosowanie narzędzi pracy i innych urządzeń do niepełnosprawności danej osoby. Na przykład klawiatura brajlowska dla osób niewidomych, zestaw głośnomówiący dla osób z niepełnosprawnościami, a dla osób niesłyszących telefon tekstowy – urządzenie do konwersji słowa mówionego z telefonu na tekst.  Osoby cierpiące na problemy mięśniowo-szkieletowe w górnej części ciała można zainstalować na komputerze oprogramowanie do rozpoznawania głosu. Osoby niedowidzące powinny zostać zaopatrzone w program powiększający (ZoomText, MAGic itp.).  Dostosowanie warunków pracy  Dostosowanie godzin pracy osób z niepełnosprawnościami tak, aby miało to

Wprowadzenie  Moduł 3, „Włączenie osób z niepełnosprawnościami do planowania kryzysowego”, to kompleksowy moduł szkoleniowy, który koncentruje się na uwzględnieniu osób z niepełnosprawnościami w działaniach związanych z przygotowaniem i reagowaniem na sytuacje kryzysowe. Moduł ten uwzględnia zróżnicowane potrzeby pracowników z niepełnosprawnościami, klientów i gości. Obejmuje on szereg podmodułów, w tym planowania na wypadek sytuacji awaryjnych z uwzględnieniem osób z niepełnosprawnościami, planowanie strategii komunikacji w celu zapewnienia dostępności informacji o sytuacjach awaryjnych, opracowywanie indywidualnych planów dla pracowników z niepełnosprawnościami oraz programy szkoleniowe mające na celu umożliwienie pracownikom z niepełnosprawnościami korzystania z planów awaryjnych. Zasoby szkoleniowe dla tego modułu obejmują materiały szkoleniowe online, składające się z prezentacji PowerPoint, podręczników, testów samooceny i praktycznych ćwiczeń VR/AR. Celem Modułu 3 jest wyposażenie uczestników w wiedzę i umiejętności niezbędne do skutecznego włączenia osób z niepełnosprawnościami do planowania kryzysowego, wspierając proaktywne i empatyczne podejście do zrozumienia i zaspokojenia wyjątkowych potrzeb osób z niepełnosprawnościami w sytuacjach kryzysowych.  Podmoduł 3.1 Zrozumienie różnych niepełnosprawności  Pod koniec tego podmodułu będziesz mieć wszechstronną wiedzę na temat różnych rodzajów niepełnosprawności, specyficznych wyzwań związanych z każdą z nich oraz znaczenia empatii i integracji w przygotowaniu się na sytuacje kryzysowe. Ten podmoduł jest istotny, ponieważ wyposaża uczestników w umiejętności identyfikowania konkretnych potrzeb i tworzenia dostosowanych planów reagowania kryzysowego dostosowanych do różnorodnych wyzwań, przed którymi stoją osoby z niepełnosprawnościami. Zrozumienie niuansów różnych niepełnosprawności ma kluczowe znaczenie dla opracowania inkluzywnych i skutecznych planów awaryjnych, które zaspokajają specyficzne potrzeby pracowników, klientów i gości z niepełnosprawnościami.  Rodzaje niepełnosprawności i specyficzne wyzwania wiążące się z nimi Istnieją dwa główne modele niepełnosprawności: model medyczny i model społeczny. Model medyczny koncentruje się na stanie zdrowia danej osoby, takim jak choroba, uraz lub problem zdrowotny, który powoduje niepełnosprawność. Może to wpływać na jakość życia danej osoby i może wymagać interwencji medycznej w celu zidentyfikowania i leczenia niepełnosprawności lub poprawy funkcjonowania. Z drugiej strony, model społeczny koncentruje się na barierach tworzonych przez społeczeństwo. Bariery te mogą być fizyczne lub związane z postawami i cechami społecznymi, które nie uwzględniają zróżnicowanych możliwości populacji. Model społeczny bierze pod uwagę środowisko, w którym żyje osoba z niepełnosprawnością i to, jak może ono wpływać na jej codzienne życie. Te dwa modele mają różne spojrzenie na interakcje między stanem zdrowia a środowiskiem. Model medyczny koncentruje się na jednostce, podczas gdy model społeczny skupia się na barierach tworzonych przez społeczeństwo (Komisja Europejska, 2021).   Model biopsychospołeczny – podstawa ICF  ICF to system klasyfikacji opracowany przez Światową Organizację Zdrowia, który pomaga opisać stan zdrowia, funkcjonowanie i niepełnosprawność danej osoby. Nie jest to klasyfikacja niepełnosprawności, ale kompleksowa klasyfikacja, która obejmuje funkcje ciała, struktury, zaburzenia, działania, limity, uczestnictwo i ograniczenia. Model ten opiera się na modelu biopsychospołecznym, który integruje czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne. Model ICF jest przydatnym narzędziem do kompleksowego opisu funkcjonowania i niepełnosprawności danej osoby i jest cenny dla specjalistów w zakresie opieki zdrowotnej, pracy socjalnej, edukacji i zatrudnienia. Poniżej przedstawiono graficzną reprezentację modelu (WHO, 2002).  Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) zapewnia standardowy język i koncepcyjną podstawę do definiowania i pomiaru zdrowia i niepełnosprawności poprzez swoje kompleksowe ramy. Integruje główne modele niepełnosprawności i uznaje rolę czynników środowiskowych w powstawaniu niepełnosprawności. Celem ICF jest służenie różnym dyscyplinom i sektorom poprzez dostarczanie systematycznego schematu kodowania dla systemów informacji zdrowotnej i umożliwianie porównywania danych między krajami, dyscyplinami opieki zdrowotnej, usługami i czasem. Ma ona zastosowanie do wszystkich ludzi bez względu na stan zdrowia i we wszystkich kontekstach fizycznych, społecznych i kulturowych. Nie rozróżnia ona różnych stanów zdrowia, traktując wszystkie stany zdrowia na równi. ICF obejmuje również czynniki środowiskowe, uznając ich ważną rolę w funkcjonowaniu ludzi. Zapewnia ramy do opisywania ludzkiego funkcjonowania. Może być stosowana w różnych sektorach, takich jak zdrowie, niepełnosprawność, rehabilitacja, opieka społeczna, ubezpieczenia, zabezpieczenie społeczne, zatrudnienie, edukacja, ekonomia, polityka społeczna, ustawodawstwo oraz projektowanie i modyfikacja środowiska. ICF jest uznawana za cenne narzędzie do opracowywania zbiorów informacji na temat funkcjonowania i niepełnosprawności, oferując wspólną definicję niepełnosprawności kluczową dla zrozumienia i poprawy wyników osób z niepełnosprawnościami oraz zwiększając siłę informacji dzięki możliwości powiązania danych z różnych źródeł. ​(Üstün, b.d., s. 1.5.7)​  Zaburzenia widzenia: Osoby z dysfunkcją wzroku mogą mieć trudności z poruszaniem się w nieznanym otoczeniu i dostępem do wizualnych informacji awaryjnych. Niezbędne jest zapewnienie dostępu do informacji dotykowych lub dźwiękowych dotyczących sytuacji awaryjnych oraz zapewnienie dostępności materiałów w alfabecie Braille’a lub dużą czcionką. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zaburzenia widzenia są istotnym zagrożeniem dla zdrowia publicznego, a uwzględnienie osób z niepełnosprawnością wzrokową w planowaniu kryzysowym ma kluczowe znaczenie dla ich bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia (WHO, 2019).  Zaburzenia słuchu: Osoby niesłyszące lub niedosłyszące mogą wymagać alternatywnych metod odbierania alarmów i instrukcji. Niezbędne jest uzupełnienie tradycyjnych systemów alarmowych o systemy wykorzystujące wiadomości tekstowe lub powiadomienia push do przesyłania alertów awaryjnych. Ustawa Americans with Disabilities Act (ADA) zawiera prawne definicje i klasyfikacje niepełnosprawności, w tym zaburzenia słuchu i podkreśla znaczenie dostępnych metod komunikacji dla osób z zaburzeniem słuchu ​(Americans with Disabilities Act (ADA), 1990)​.  Niepełnosprawność fizyczna: Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą wymagać pomocy w ewakuacji i dostępie do zapasów awaryjnych. Ważne jest, aby rozważyć umieszczenie osób z niepełnosprawnościami w pobliżu dostępnych wyjść oraz dostępność bezpiecznych obszarów lub schronów dla osób, które nie mogą szybko się ewakuować. Krajowe Stowarzyszenie Ochrony Przeciwpożarowej (National Fire Protection Association – NFPA) zapewnia wytyczne dotyczące planowania ewakuacji w sytuacjach awaryjnych dla osób z niepełnosprawnościami, podkreślając znaczenie uwzględnienia osób z niepełnosprawnościami fizycznie w przygotowania na wypadek sytuacji awaryjnych ​(National Fire Protection Association (NFPA), 2016)​.  Zaburzenia poznawcze: Osoby z zaburzeniami poznawczymi mogą wymagać jasnej i prostej komunikacji w sytuacjach awaryjnych. Niezbędne jest zapewnienie łatwych do odczytania materiałów awaryjnych i rozważenie specjalistycznych szkoleń w celu wsparcia osób z zaburzeniami poznawczymi. Oferując dostępne informacje i dostosowane strategie komunikacji, organizacje mogą zapewnić, że osoby z zaburzeniami poznawczymi będą odpowiednio przygotowane do reagowania na sytuacje kryzysowe ​(Stough & Kang, 2015)​.  Zrozumienie specyficznych wyzwań związanych z różnymi niepełnosprawnościami ma kluczowe znaczenie dla opracowania skutecznych planów awaryjnych i zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim osobom w miejscu pracy. Dzięki zrozumieniu i uwzględnieniu wyjątkowych potrzeb pracowników z niepełnosprawnościami możemy promować proaktywne i empatyczne podejście do przygotowania na wypadek sytuacji kryzysowych w miejscu pracy.  Błędne przekonania i stereotypy Stereotypy mogą mieć znaczący wpływ na

Wprowadzenie  Planowanie kryzysowe ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa i odporności firm w sytuacjach kryzysowych. Planowanie to nie tylko reagowanie na sytuacje kryzysowe, ale także zapobieganie im poprzez przemyślane przygotowanie.   Moduł ten zagłębia się w podstawowe elementy skutecznego planowania kryzysowego, takie jak ocena ryzyka i strategie ograniczania ryzyka, role i obowiązki w zakresie reagowania kryzysowego, protokoły komunikacji i koordynacji oraz ocena i informacje zwrotne po wystąpieniu sytuacji kryzysowej. Dzięki holistycznemu podejściu moduł ten ma na celu wyposażenie uczestników w wiedzę i umiejętności niezbędne do opracowania i wdrożenia solidnych planów awaryjnych.  Zanim zaczniemy, musisz być w stanie określić, czym jest sytuacja awaryjna i jaki jest odpowiedni poziom reakcji. Sytuację kryzysową definiuje się jako każde zdarzenie, które może spowodować utratę lub zakłócenie działalności, usług lub funkcji organizacji​ (anteagroup, 2022)​. Ponadto sytuacja kryzysowa to zdarzenie, które może zagrażać życiu lub stanowić zagrożenie dla życia​ (Goverment of WA, b.d.).​. Skoordynowane zarządzanie jest zatem wymagane w celu ochrony życia i działalności biznesowej.   Zarządzanie kryzysowe obejmuje zarówno zrozumienie prawdopodobieństwa wystąpienia sytuacji kryzysowej, jak i jej potencjalnych konsekwencji. Skuteczne zarządzanie kryzysowe oznacza, że istnieją plany dla wszystkich zidentyfikowanych scenariuszy awaryjnych, tak aby reakcja była kompleksowa. Oczywiste jest zatem, że przygotowanie do sytuacji kryzysowych nie może być pozostawione na ostatnią chwilę​ (Goverment of WA, n.d.)​.  W związku z tym planowanie gotowości na wypadek sytuacji kryzysowych powinno obejmować następujące elementy:  Ocena ryzyka,  Ciągłość działania,  Współpraca i współdziałanie z lokalnymi lub krajowymi organami ds. gotowości na wypadek sytuacji kryzysowych w celu ochrony życia​ (Pathway Health Service, 2017)​,  Integracyjne planowanie kryzysowe. Podczas planowania sytuacji kryzysowych w miejscu pracy ważne jest, aby wziąć pod uwagę osoby z potrzebami w zakresie dostępności lub funkcjonalności, które mogą być najbardziej zagrożone w trakcie lub po wystąpieniu sytuacji kryzysowej lub katastrofy. Mogą to być na przykład osoby niepełnosprawne​ (Everbridge, b.d.)​.  Planowanie kryzysowe ma zatem kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa i odporności firm w sytuacjach kryzysowych. Planowanie to nie tylko reagowanie na sytuacje kryzysowe, ale także zapobieganie im poprzez przemyślane przygotowanie.   Istnieje wiele najlepszych praktyk w zakresie planowania kryzysowego, które kierownicy ds. sytuacji kryzysowych mogą stosować w celu przygotowania swojej organizacji. W tej sekcji omówiono kluczowe elementy skutecznego planowania kryzysowego, które można podsumować jako:  Ocena ryzyka i strategie ograniczania ryzyka  Definiowanie ról i obowiązków w zakresie reagowania kryzysowego  Ustanowienie protokołów komunikacji i koordynacji  Ocena po awarii i informacje zwrotne  Dzięki holistycznemu podejściu moduł ten zapewnia przegląd i analizę najlepszych praktyk w zakresie opracowywania i wdrażania solidnych planów awaryjnych.  Podmoduł 2.1. Ocena ryzyka i strategie ograniczania ryzyka  Ocena ryzyka jest integralną częścią zarządzania ryzykiem. Niniejsza sekcja przedstawia znaczenie oceny ryzyka w dziedzinie strategicznego planowania kryzysowego i jej miejsce w ogólnej metodologii zarządzania ryzykiem, a także sugerowane strategie ograniczania ryzyka. Podejście do zarządzania ryzykiem  Zarządzanie ryzykiem jest procesem ciągłym i opiera się na podstawach normy ISO 31000:2018. Obejmuje wstępną analizę kontekstu potencjalnych zagrożeń, ich krytyczności i wpływu oraz możliwych działań zapobiegawczych i naprawczych.  Ryzyko to szansa na wystąpienie czegoś, co będzie miało wpływ na cele projektu, a zarządzanie ryzykiem można opisać jako kulturę, procesy i struktury ukierunkowane na wykorzystanie potencjalnych możliwości przy jednoczesnym zarządzaniu niekorzystnym wpływem. Ryzyko definiuje się jako zdarzenie lub warunek, który może negatywnie wpłynąć na realizację planu.  Metodologia zarządzania ryzykiem składa się z następujących głównych elementów:  Identyfikacja: identyfikacja ryzyka (zagrożeń lub szans) i dokumentacja ryzyka zarejestrowanego przez osobę odpowiedzialną za rejestrację ryzyka.  W tym kontekście analizowane są wszystkie działania i czynniki planu (wewnętrzne lub zewnętrzne), które mogą negatywnie wpłynąć na plan. Identyfikacja zagrożeń związanych z możliwymi scenariuszami awaryjnymi.  Ocena: Analiza ryzyka związanego z możliwymi scenariuszami awaryjnymi. Podstawowym celem jest udokumentowanie efektu netto wszystkich zidentyfikowanych zagrożeń poprzez ocenę:  Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń i szans (ryzyka);  Wpływ każdego ryzyka;  Ustalanie priorytetów na podstawie skali.  Reakcja: przygotowanie i wdrożenie reakcji zarządczych w celu złagodzenia zagrożeń i zmaksymalizowania możliwości. Wdrożenie środków kontroli, w tym planów reagowania kryzysowego.  Monitorowanie i przegląd: monitorowanie i przegląd skuteczności działań w zakresie zarządzania ryzykiem (skuteczność planu reagowania kryzysowego). Na tym etapie zawsze możliwe jest wystąpienie nowych zagrożeń. Zaleca się ciągłe identyfikowanie potencjalnych zagrożeń i zgłaszanie ich odpowiedniemu menedżerowi ds. ryzyka. Menedżer ryzyka powinien następnie aktualizować rejestr ryzyka, wykonując powyższe kroki.  Komunikacja: dostarczanie regularnych raportów kierownictwu w określonych odstępach czasu.  Przyjmuje się, że w dziedzinie strategicznego planowania kryzysowego istnieje związek między identyfikacją ryzyka a oceną ryzyka.  Ocena ryzyka obejmuje ocenę prawdopodobieństwa i potencjalnego wpływu różnych zagrożeń lub ryzyka, umożliwiając decydentom ustalenie priorytetów zasobów i skupienie się na łagodzeniu najbardziej znaczących zagrożeń. Z drugiej strony, identyfikacja ryzyka obejmuje identyfikację i zrozumienie konkretnych zagrożeń występujących w środowisku lub systemie, umożliwiając wdrożenie ukierunkowanych środków.  Ten nierozerwalny związek między oceną ryzyka a identyfikacją ryzyka jest potężną synergią, która prowadzi do zintegrowanego planowania awaryjnego​ (TheSafetyMaster, n.d.)​.   Ocena ryzyka w idealnym przypadku obejmuje każde ryzyko związane z określoną rolą, zespołem, stanowiskiem lub działem. Jeśli jest to mała organizacja lub firma, możliwe jest dokonanie oceny ryzyka dla całego zespołu jako jednej jednostki.   W większości przypadków trudno jest zidentyfikować potencjalne sytuacje awaryjne. W celu opracowania skutecznego planu reagowania kryzysowego zaleca się przeszukanie historii pracowników firmy i rejestrów incydentów, a także wszelkich innych kwestii, które mogą być czynnikiem podczas sytuacji kryzysowej​ (SafetyLine, n.d.)​.  Identyfikacja ryzyka W ramach procesów planowania gotowości na wypadek awarii w miejscu pracy wymieniono szereg zagrożeń, które mogą stanowić wyzwanie:  Pożar: W przypadku pożaru pracownicy mogą być zmuszeni do ewakuacji z budynku, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo i zapobiec obrażeniom lub utracie życia.  Wycieki chemikaliów: W przypadku rozlania lub wycieku niebezpiecznych chemikaliów może być konieczna ewakuacja w celu ochrony pracowników przed narażeniem i potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia.  Wycieki gazu: Wycieki gazu ziemnego lub innych gazów mogą stwarzać znaczne ryzyko wybuchu lub uduszenia, wymagając ewakuacji w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracowników.  Skażenie biologiczne: Przypadki skażenia biologicznego, takie jak uwolnienie szkodliwego patogenu lub materiału niebezpiecznego biologicznie, mogą wymagać ewakuacji, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby lub infekcji.  Narażenie na promieniowanie: W obiektach, w których obecne są źródła promieniowania, takich jak elektrownie jądrowe lub placówki medyczne, wyciek radioaktywny lub zdarzenie narażenia na promieniowanie może spowodować konieczność ewakuacji w celu zminimalizowania narażenia pracowników na promieniowanie.  Uszkodzenia strukturalne: Poważne uszkodzenia strukturalne budynku spowodowane zdarzeniami takimi jak trzęsienia ziemi, eksplozje

Wprowadzenie  Moduł “Zarządzanie sytuacjami kryzysowymi” zapewnia kompleksowy przegląd kluczowych pojęć związanych z zarządzaniem incydentami, reagowaniem kryzysowym, ciągłością działania i zarządzaniem kryzysowym. Zagłębia się w politykę i prawodawstwo UE dotyczące gotowości na wypadek sytuacji kryzysowych, ze szczególnym uwzględnieniem włączenia osób niepełnosprawnych. Moduł analizuje również strategie gotowości, reagowania i usuwanie skutków w sytuacjach kryzysowych, kładąc nacisk na środki zapobiegawcze i łagodzące.  Moduł ten wyposaża uczestników w kompleksową wiedzę i umiejętności skutecznego radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Jest przeznaczony dla osób, które chcą doskonalić się w zarządzaniu kryzysowym, reagowaniu na katastrofy i łagodzeniu skutków kryzysów w różnych sektorach i organizacjach.  Moduł “Zarządzanie sytuacjami kryzysowymi” ma na celu:  wyposażyć uczestników w kompleksowe zrozumienie zarządzania sytuacjami kryzysowymi,  zapoznać z kluczowymi koncepcjami i odpowiednimi zasadami, aby zbudować podstawy skutecznego zarządzania kryzysowego,  rozwijać umiejętności w zakresie dowodzenia i kontroli incydentów,  poznać elementy skutecznego planowania usuwania skutków sytuacji kryzysowych,  podkreślić znaczenie kompleksowych planów gotowości na wypadek sytuacji kryzysowych.  Moduł zgłębia strategie, zasady i praktyki niezbędne do zminimalizowania wpływu katastrof i sytuacji kryzysowych. Dzięki połączeniu wiedzy teoretycznej i praktycznych ćwiczeń uczestnicy dowiedzą się, jak zarządzać sytuacjami kryzysowymi, skutecznie reagować i ułatwiać wprowadzanie działań naprawczych.  Podmoduł 1.1. Wprowadzenie do kluczowych pojęć: Definicje zarządzania incydentami, zarządzania kryzysowego, ciągłości działania, reagowania kryzysowego  Zrozumienie podstawowych koncepcji zarządzania incydentami, reagowania kryzysowego, ciągłości działania i zarządzania kryzysowego ma kluczowe znaczenie dla skutecznego przygotowania i reagowania na nieprzewidziane zdarzenia. Elementy te stanowią podstawę, na której organizacje mogą budować odporne strategie łagodzenia skutków incydentów i sytuacji kryzysowych, przygotowywania się na nie, reagowania na nie i odzyskiwania funkcjonalności po ich wystąpieniu. Niniejszy podmoduł omawia każde z tych kluczowych pojęć, ich znaczenie operacyjne oraz sposób, w jaki łączą się one ze sobą, tworząc kompleksową strategię zarządzania kryzysowego.  ZARZĄDZANIE INCYDENTAMI  Zarządzanie incydentami odnosi się do systematycznego procesu, za pomocą którego organizacje zarządzają cyklem życia incydentów. Incydent to każde zdarzenie, które zakłóca lub może zakłócić działanie, usługi lub funkcje organizacji. Incydenty mogą obejmować zarówno drobne zakłócenia usług IT, jak i poważne awarie przemysłowe. Podstawowym celem zarządzania incydentami jest jak najszybsze przywrócenie normalnego działania przy jak najmniejszym wpływie na operacje biznesowe lub interesariuszy.  Składowe zarządzania incydentami:  Identyfikacja i rejestrowanie – każdy incydent musi zostać niezwłocznie zidentyfikowany i zarejestrowany. Dzięki temu każda sytuacja zostanie rozpoznana i oceniona.  Kategoryzacja i priorytetyzacja – incydenty są kategoryzowane i priorytetyzowane w oparciu o ich wpływ i pilność. Pomaga to w przydzielaniu odpowiednich zasobów i reakcji.  Reakcja – podejmowane są odpowiednie środki w celu rozwiązania incydentu, obejmujące rozmieszczenie zasobów w celu złagodzenia skutków i przywrócenia normalnego działania.  Rozwiązanie i usuwanie skutków – podejmowane są działania w celu rozwiązania incydentu i przywrócenia wszelkich dotkniętych nim usług lub operacji do ich normalnego stanu.  Analiza – analiza po incydencie ma kluczowe znaczenie dla uczenia się i przyszłej gotowości. Obejmuje to zrozumienie, co się stało, dlaczego tak się stało i jak można zapobiec podobnym incydentom lub złagodzić ich skutki w przyszłości.  Skuteczne zarządzanie incydentami ma na celu nie tylko przywrócenie normalności, ale także zminimalizowanie negatywnego wpływu na firmę i jej interesariuszy, a tym samym zachowanie reputacji organizacji i zaufania klientów.  REAGOWANIE KRYZYSOWE  Reagowanie kryzysowe to skoordynowany wysiłek mający na celu usunięcie bezpośrednich skutków incydentu i ustabilizowanie sytuacji. Obejmuje działania podejmowane natychmiast po incydencie w celu złagodzenia jego skutków i zapobieżenia dalszym szkodom. Koncentruje się na bezpieczeństwie i dobrobycie osób oraz ochronie zasobów. Koncepcja ta może być szersza i obejmować klęski żywiołowe, naruszenia bezpieczeństwa, sytuacje zagrożenia zdrowia i inne. Koncentruje się na natychmiastowych działaniach – ratowaniu życia, ochronie mienia i środowiska.  Skuteczne reagowanie w sytuacjach kryzysowych wymaga dobrze skoordynowanych wysiłków, które często angażują osoby udzielające pierwszej pomocy (np. policję, straż pożarną lub personel medyczny), specjalistów ds. zarządzania kryzysowego i organizacyjne zespoły zarządzania kryzysowego. Opiera się na dokładnym planowaniu i szkoleniu, a także na jasnych kanałach komunikacji między wszystkimi zaangażowanymi stronami.  Kluczowe fazy reagowania kryzysowego:  Przygotowanie – opracowanie planów kryzysowych, przeprowadzenie ćwiczeń i zapewnienie, że niezbędne zasoby i personel są gotowe do działania.  Alarm i aktywacja – rozpoznanie sytuacji kryzysowej i aktywacja niezbędnych zasobów i zespołów reagowania.  Reakcja – taktyczne wykonanie planów kryzysowych, w tym rozmieszczenie służb ratowniczych, procedury ewakuacyjne i działania medyczne w nagłych wypadkach.  Stabilizacja – zmniejszenie lub zatrzymanie skutków sytuacji kryzysowej w celu zapobieżenia dalszym szkodom lub ofiarom.  Reagowanie w sytuacjach kryzysowych wymaga szybkich działań i decyzji, często w stresujących warunkach. Wymaga wysokiego poziomu koordynacji między zespołami wewnętrznymi i zewnętrznymi, w tym władzami lokalnymi i służbami ratunkowymi.  CIĄGŁOŚĆ DZIAŁANIA  Ciągłość działania obejmuje planowanie i przygotowanie w celu zapewnienia, że organizacja może kontynuować działalność w przypadku poważnych incydentów lub katastrof i jest w stanie powrócić do stanu operacyjnego w rozsądnie krótkim czasie. Odnosi się do strategicznej i taktycznej zdolności organizacji do planowania i reagowania na incydenty i zakłócenia biznesowe w celu kontynuowania działalności na akceptowalnym, wcześniej zdefiniowanym poziomie. Nie chodzi tylko o usunięcie skutków po sytuacji kryzysowej, ale o zapewnienie, że cała firma może nadal działać.  Plan ciągłości działania (BCP – Business Continuity Plan) określa procedury i instrukcje, których organizacja musi przestrzegać w obliczu katastrofy, obejmujące procesy biznesowe, aktywa, zasoby ludzkie, partnerów biznesowych i nie tylko. Celem jest zminimalizować straty ekonomiczne i szkody dla reputacji organizacji, zapewniając kontynuację działalności i realizację usług dla klientów.  Elementy planowania ciągłości działania:  Analiza wpływu na biznes (BIA – Business Impact Analysis) – identyfikuje wpływ zakłóceń na funkcje i procesy biznesowe.  Ocena ryzyka – określa ryzyko, które może mieć wpływ na działalność i prawdopodobieństwo jego wystąpienia.  Opracowywanie strategii – formułowanie strategii ograniczania ryzyka, w tym identyfikacja krytycznych funkcji, zasobów i zdolności potrzebnych do ich obsługi.  Opracowanie planu – napisanie planu ciągłości działania, który określa działania podejmowane przed, w trakcie i po zdarzeniu w celu utrzymania lub szybkiego wznowienia działalności.  Szkolenie i testowanie – Regularne szkolenia i testowanie planu ciągłości działania w celu zapewnienia jego skuteczności i wprowadzania ulepszeń.  Celem ciągłości biznesowej jest nie tylko pomoc firmie w przetrwaniu po kryzysie, ale także rozwój podczas wszelkich zakłóceń.   ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE  Zarządzanie kryzysowe to proces, dzięki któremu organizacja radzi sobie z zakłócającym i nieoczekiwanym wydarzeniem, które może zaszkodzić organizacji lub jej interesariuszom. Obejmuje ono identyfikację zagrożenia dla organizacji i skuteczne reagowanie w celu złagodzenia jego skutków. W przeciwieństwie do